9 Aralık 2013 Pazartesi
11 Temmuz 2013 Perşembe
KATI ATIK
1. PROJE
RAPORU BÖLÜMÜ
1.1. Projenin
Yapılacağı Yer/Belde Hakkında Genel Bilgiler
a)
İdari, coğrafi ve tarihi durum
b)
Sosyoekonomik ve kültürel durum
c)
Nüfus, yerleşim ve ulaşım durumu
d)
Harita ve imar planı durumu
e)
Konut ve endüstri tesisleri.
f)
Enerji tesisleri ya da özel önemdeki enerji üretim tesisleri,
g)
Genel iklim özellikleri
h)
Mevcut altyapı tesislerinin durumu
i)
Yörenin topoğrafik yapısı ve jeolojik-hidrojeolojik formasyonu,
1.2. Nüfus Projeksiyonu
Bu başlık altında
projenin yapılacağı yer ile ilgili nüfus projeksiyonu yer alacaktır. Nüfus
projeksiyonunun yapılmasında beldenin son nüfus sayım sonuçları, nüfus artış
katsayısı, içme suyu ve kanalizasyon projeleri ve imar planı nüfus tahminleri,
toplu konut inşaatları, göç, turizm faaliyetleri gibi göz önünde bulundurulan
faktörler belirtilmelidir.
1.3. Atık
Miktarı
Bu başlık
altında proje sahasına ait atık miktarları ve ilgili hesaplar verilecektir.
Atık miktarı hesaplanırken aşağıda belirtilen hususlar dikkate alınmalıdır.
a)
Proje sahasındaki nüfus ve ekonomik gelişmişlik durumundan hareketle, evsel
katı atık miktarı tartım çalışmaları yapılarak, Belediye ve Devlet İstatistik
Enstitüsü verileri de göz önüne alınarak hesaplanır.
b)
Proje sahasındaki sanayi tesislerinden kaynaklanan evsel atıkların miktarı
hesaplanır.
1.4. Atık
Kompozisyonu
Bu başlık altında
proje sahasında oluşan katı atıkların kompozisyonu ve miktarı hakkında bilgi
verilmelidir. Atık kompozisyonuna dair yerinde yapılacak çalışmalar, güncel
veriler ya da araştırmalar temel çıkış noktası olarak alınmalıdır. Herhangi bir
literatür verisinin bulunmadığı belde ve yerleşim yerinde, kompozisyon
araştırması Çevre Mühendisliği ve Katı Atık Yönetimi temel bilgileri ışığında
yapılır.
1.5.
Mevcut Katı Atık Tesisleri (Yeri, kapasitesi ve çevresel
etkileri)
1.6.
Trafik Etüdü (Ulaşım imkanları, mevcut yolların kapasitesi
v.b.)
1.7.
ÇED (ÇED çalışması sonucu elde edilen belge, doküman ve
raporlar)
2. PROJELER
Hazırlanacak projeler
aşağıdaki bölümleri içermelidir:
a)Proje Açıklama
Raporu: Bu bölümde katı atık miktarı, kompozisyonu,
türü, toplama-taşıma süreci, geri kazanımı ve seçilen bertaraf yöntemini
(düzenli depolama, yakma, kompost, v.b.) içeren özet bilgi yer almalıdır.
b)Atıkların
Biriktirilmesi: Projede, atıkların biriktirildiği yerler ve ayrı
biriktirme usul/esasları ayrıntılı olarak yer almalıdır. Örneğin, konut
alanlarında kaldırım üstü poşet, konteyner ya da toplu konut alanlarında baca
ve toplama merkezleri gibi ayrıntılara yer verilmelidir.
Kamuya açık
alanlarda, park ve bahçelerde katı atıkların biriktirilmesi için özel olarak
ayrılmış konteynerler olmalıdır. Hafriyat toprağı, inşaat atıkları ve kalorifer
yakıt atıkları için belediyelerce belirlenecek döküm yerleri dikkate alınmalı
ve bu bilgiler proje/tasarım verileri ve kriterlerine yansıtılmalıdır.
c) Atıkların
Toplanması:
Bu başlık altında
katı atıkların toplanması için önerilen sistem ve araçlar açıklanmalıdır.
Sistem seçiminde göz önünde bulundurulan hususlar, kullanılacak ekipmanlar ve
işgücü, proje sahasında mevcut koşullar ve ekonomik analizi (maliyet, işletme)
gibi bilgiler yer almalıdır.
Katı atıkların
yönetimi ile ilgili yasal düzenlemelerin ışığında, projede; atıkların toplama
gün ve saatleri, toplama noktaları, kullanılacak toplama araçlarının
özellikleri, toplama zamanı ve sıklığı ile en ekonomik taşıma güzergahları
hakkında bilgiler yer almalıdır.
Katı atık toplama
sistemine ait alternatifli güzergah planları oluşturulmalıdır.
Atıkların toplanacağı
yerler, semtler, bölgeler 1/1000 ölçekli imar haritaları üzerinde tanımlı ve
belirli olacak şekilde işaretlenmelidir. Atık toplanacak imarsız/gecekondu
bölgeleri de ayrı bir işaretleme sistemi ile harita üzerinde mümkünse yer
almalıdır. Ana ulaşım güzergahları ve atık toplanacak ana arterler, atık
yoğunluğunun fazla olduğu alış-veriş ve ticaret merkezleri de harita
çalışmasında yer almalıdır.
d) Atıkların
Taşınması:
Bu başlık altında
günlük taşıma hesapları yapılmalı, katı atıkların aktarma istasyonlarına veya
katı atık işleme veya bertaraf tesislerine ulaştırılacağı güzergahlar hakkında
bilgi verilmelidir. Güzergahlar 1/1000 ölçekli harita üzerinde gösterilmelidir.
Proje kapsamında
aktarma istasyonu yer alıyorsa; aktarma istasyonu ile ilgili bilgiler bu başlık
altında verilmelidir. Bu kapsamda aktarma istasyonunun seçiminde etkili olan
faktörler, yer seçim kriterleri, aktarma istasyonunda kullanılacak ekipmanlar,
aktarma istasyonu boyutlandırılmasında kullanılan veriler vb. bilgiler yer
almalıdır.
e) Atıkların Geri
Kazanımı:
Atıkların geri
kazanımında öncelikli olarak atıkların kaynağında ve ayrı olarak toplanmasına
önem ve özen gösterilmelidir.
Bu başlık altında
proje sahasında uygulanacak geri kazanım uygulamasına dair bilgiler, ayrı
toplanan/toplanacak atık miktarı ve türleri (plastik, cam, kağıt, karton,
metal), geri kazanım miktarı ve geri kazanım oranı, ekonomik analizi gibi
bilgiler yer almalıdır.
Proje kapsamında bir
geri kazanım tesisi yapılacaksa; tesis hakkındaki bilgiler ve tasarım verileri
bu başlık altında verilmelidir.
f) Atıkların
Bertarafı:
Katı atıkların
bertarafı, kaynağında ayrı veya karışık olarak toplanan ya da atık işleme
prosesinden çıkan atıkların nihai giderimlerini kapsamaktadır. Bu başlık
altında seçilen bertaraf yöntemi hakkında genel bilgi verilmelidir.
Atık Bertaraf Yöntemi
olarak Düzenli Depolama Yöntemi kullanılacak ise proje kapsamında aşağıdaki
bilgiler yer almalıdır.
1.
Olası bertaraf sahalarının derleme bilgisi
2.
Seçilen saha ile ilgili bilgiler
a.
Genel yerleşim planı
b.
Katı atık taşıma mesafesi,güzergahı ve maliyeti
c.
Tesise ulaşım imkanı
d.
Seçilen alandaki yeraltı ve yüzeysel su kaynakları ve koruma havzaları
e.
Seçilen alan ile ilgili taşkın, heyelan, çığ, erozyon ve deprem riski
f.
Seçilen alanın topoğrafik, jeolojik ve hidrojeolojik özellikleri
g.
Seçilen alana ait meteorolojik özellikler (rüzgar hızı ve yönü,yağış miktarı vb
bilgiler)
h.
Seçilen alana ait imar planı ve proje sahasının gelişme potansiyeli
i.
Tabi olunan yasal mevzuatın (genel, yerel, vs.) ve proje standartlarının
belirlenmesi
j.
Seçilen alanın mülkiyet durumu
k.
Seçilen alanın halihazırdaki kullanım durumu
3. Düzenli Deponi
Sahasının projelendirilmesi
a.
Deponi sahasının projelendirilme esaslarının belirtilmesi
b.
Proje ölçülerinin belirtilmesi
c.
İşletme özelliklerinin belirtilmesi
4.Dizayn özellikleri
a.
Sızıntı suyu kontrolleri
b.
Gaz kontrolleri
c.
Yüzey suyu kontrolleri
d.
Yeraltı suyu durumu ve saha drenajı
e.
Ulaşım yolları
f.
Özel çalışma alanları
g.
Özel atıkların işlenmesi
h.
Yapılar ( Tartı ünitesi, işletme binası, laboratuar, araç yıkama vb)
i.
Kamusal hizmetler (elektrik, su, telefon, kanalizasyon vs.)
j.
Geri dönüşüm
k.
Gözlem kuyuları
l.
Peyzaj
5.Proje paketinin
hazırlanması
a.
Dolgu alanlarının avan projelerinin hazırlanması
b.
Depolama sahasının eş yükselti eğrileri
c.
Katı atık depolama hacminin, zemin gereksinimlerinin ve saha ömrünün
hesaplanması
d.
Nihai depolama sahası çizimleri
e.
En kesit ve planlarının hazırlanması
f.
İnşaat ayrıntılarının hazırlanması
g.
Nihai arazi kullanım planının hazırlanması
h.
Keşfin hazırlanması
i.
Dizayn raporunun hazırlanması
j.
ÇED Yönetmeliği gereğince gerekli çalışmaların yapılması
k.
Başvurunun sunulması ve gerekli izinlerin alınması
l.
İşletme kılavuzlarının hazırlanması
g) Katı atıkların
yönetimi:
Katı atıkların
yönetimi süreci; atıkların toplanması, taşınması ve geri kazanımı ile bertaraf
yöntemlerinin tümünü kapsayan bütünleşik bir yaklaşımdır. Atıkların toplanması,
taşınması, geri kazanılması, kompostlaştırılması, yakılması ve diğer bertaraf
yöntemlerinde projelendirme ölçütü atık hacmidir. Ancak, düzenli depolamanın
projelendirilmesinde esas olan ölçüt deponi sahasının toplam alanıdır.
2.5.
Yukarıda belirtilen çizim ve raporların kapak kısmında A4 ebatlarında anted
sunulmalı, anted sayfasında;
Tasdik makamı,
yüklenici isim ünvanı, projenin ve paftanın adı, projenin ölçeği, projeyi
yapanın adı, ünvanı, Oda sicil numarası, imzası, projenin tanzim tarihi, plan
no v.b. bilgilere yer verilmelidir.
3. METRAJ DÖKÜMANI
Projede yapılacak
işin poz no‘su, işin cinsi, birimi ve miktarı yer almalıdır. Yatırım maliyeti
metrajları ile birlikte verilmelidir. Kanalizasyon ve yağmur suyu sistemi
işletme maliyeti m3 su bazında verilmelidir.
4. İŞLETME
TALİMATNAMESİ VE TARİFELER
Katı atık tesisi
işletme talimatnamesinde evsel atıklar için tesise kabul şartları ve tarifeleri
verilecektir.
Ayrıca tesisin
işletilmesine yönelik "İşletme ve Bakım Talimatnamesi" örneği
hazırlanacaktır.
5. PROJE İLE BİRLİKTE
SUNULACAK BELGELER
·
Proje vizesi başvuru yazısı - projeyi hazırlayan
BTB‘li firma tarafından ilgili projenin ÇMO vizesi için Odaya sunulduğuna dair,
işveren firmanın adı, ticaret ünvanı ve açık adresinin yer aldığı resmi yazı.
·
İşverenin adı, adresi, vergi numarası,
·
Projede imzası bulunan kişilerin noter tasdikli imza
sirküleri :
·
Projede imzası bulunan şirket çalışanlarına ait
sigorta belgeleri : (SSK Dönem Bordroları son 4 aylık)
·
SMM ve tescilli büronun işveren ile arasında
imzalanmış sözleşmesi
·
Proje bedeli üzerinden kesilmiş serbest meslek makbuzu
ya da faturası
·
Oda tarafından istenilen diğer bilgi ve belgeler
NOT : 1. Proje
vize onay esaslarını uygulayan ÇMO birimi söz konusu projenin nitelik ve
niceliğine göre yukarıda istenilen bilgi ve projelerden bazılarını istememekte,
ya da ek bilgi ve projeler istemekte yetkilidir.
2. Projeler,
klasör dosya içerisinde ve onaylamaya yetkili İdare‘nin uygun göreceği sayıda,
aydınger orijinalleri ise madeni (çinko) kutu içerisinde teslim edilecektir.
25 Haziran 2013 Salı
sınavlarda başarılı olma yolları
Yollardan birincisi: sınavlara gidin.
ikincisi:evde dersinize çalışın.
üçüncüsü:korkmayın ölüm değil ya, son olsun
dördüncüsü: sınavda erken çıkmayın.
Beşincisi: siz güvercini değil kartalı hedef alın ki güvercin garanti olsun.
Altıncısı: kendinizi kandırmayın
25 Nisan 2013 Perşembe
23 Nisan 2013 Salı
GERİ DÖNÜŞÜMÜN ÇEVRE İÇİN ÖNEMİ VE AB VE DÜNYA’DA GERİ DÖNÜŞÜM UYGULAMARI GERİ DÖNÜŞÜM NEDİR ?
GERİ
DÖNÜŞÜMÜN ÇEVRE İÇİN ÖNEMİ VE AB VE DÜNYA’DA GERİ DÖNÜŞÜM UYGULAMARI
GERİ
DÖNÜŞÜM NEDİR ?
Yeniden değerlendirilme imkanı olan atıkların çeşitli
fiziksel ve/veya kimyasal işlemlerden geçirilerek ikincil hammaddeye
dönüştürülerek tekrar üretim sürecine dahil edilmesine geri dönüşüm denir.
Diğer bir tanımlamayla herhangi bir şekilde kullanılarak kullanım dışı kalan
geri dönüştürülebilir atık malzemelerin çeşitli geri dönüşüm yöntemleri ile
hammadde olarak tekrar imalat süreçlerine kazandırılması olarak tanımlanabilir. Tabii kaynakların
sonsuz olmadığı, dikkatlice kullanılmadığı takdirde bir gün bu doğal
kaynakların tükeneceği aıldan çıkarılmamalıdır.
Bu durumu farkına varan ülke ve üreticiler kaynak israfını
önlemek ve ortaya çıkabilecek enerji krizleri ile başdebilmek için atıkların
geri dönüştürülmesi ve tekrar kullanılması için çeşitli yöntemler aramış
ve geliştirmişlerdir.
Kalkınma çabasında olan ve ekonomik zorluklarla karşı karşıya
bulunan gelişmekte olan ülkelerin de tabii kaynaklarından uzun vadede ve
maksimum bir şekilde faydalanabilmeleri için atık israfına son vermeleri,
ekonomik değeri olan maddeleri geri dönüşüme ve tekrar kullanma yöntemlerini
uygulamaları gerekmektedir. Geri dönüşümde amac; kaynakların
luzumsuz kullanılmasını önlemek ve atıkların kaynağında ayrıştırılması ile
birlikte atık çöp miktarının azaltılması olarak düşünülmelidir. Demir, çelik,
bakır, kurşun, kağıt, plastik, kauçuk, cam, elektronik atıklar gibi maddelerin
geri dönüşüm ve tekrar kullanılması, tabii kaynakların tükenmesini
önleyecektir. Bu durum; ülkelerin ihtiyaçlarını karşılayabilmek için ithal
edilen hurda malzemeye ödenen döviz miktarını da azaltacak, kullanılan
enerjiden büyük ölçüde tasarruf sağlayacaktır. Örneğin kullanılmış kağıdın
tekrar kağıt imalatında kullanılması hava kirliliğini %74-94, su kirliliğini
%35, su kullanımını %45 azaltığı ve bir ton atık kağıdın kağıt hamuruna
katılmasıyla 8 ağacın kesilmesi önlenebilmektedir. Diğer yandan,
yukarıda bahsedildiği gibi geri dönüşümün amaçlarından biride bertaraf edilecek
katı atık miktarlarının azaltılması nedeni ile çevre kirliliğinin önemli ölçüde
önlenmesi de sağlanacaktır. Özellikle katı atıkları düzenli bir şekilde
bertaraf edebilmek için yeterli alan bulunmayan ülkeler için katı atık
miktarının ve hacminin azalması büyük bir avantajdır.
Sağlıklı bir geri dönüşüm sisteminin ilk basamağı ise bu
malzemelerin kaynağında ayırması sureti ile toplanılmasıdır.
Geri dönüştürülebilir nitelikteki bu atıklar normal çöple karıştığında
bu malzemelerden üretilen ikincil malzemeler çok daha düşük nitelikte olmakta
ve temizlik işlemlerinde sorunlar olabilmektedir. Bu yüzden geri dönüşüm
işleminin en önemli basamağını kaynakta ayırma ve ayrı toplama oluşturmaktadır.
Geri dönüşüme olan ihtiyacın başlamasında savaşlar nedeniyle ortaya çıkan kaynak
sıkıntıları etkili olmuştur. Büyük devletler, İkinci
Dünya Savaşı sırasında
ülke çapında geri dönüşümle ilgili kampanyalar başlatmışlardır.
Vatandaşlar özellikle metal ve fiber maddeleri toplama
konusunda teşvik edilmişlerdir. ABD'de geri dönüşüm işlemi yurtseverlik
anlayışında çok önemli bir yer edinmiştir. Hatta, savaş sırasında oluşturulan
kaynak koruma programları, doğal kaynakları kısıtlı bazı ülkelerde (Japonya
gibi), savaş sonrası da devam ettirmiştir.
Geri Dönüşümde Amaç
Kaynakların lüzumsuz
kullanılmasını önlemek ve atıkların kaynağında ayrıştırılması ile birlikte atık
çöp miktarının azaltılması olarak düşünülmelidir.
Demir, çelik, bakır,
kurşun, kağıt, plastik, kauçuk, cam, elektronik atıklar gibi maddelerin geri
kazanılması ve tekrar kullanılması, tabii kaynakların tükenmesini önleyecektir.
Bu durum;
Ülkelerin ihtiyaçlarını karşılayabilmek için ithal edilen hurda
malzemeye ödenen döviz miktarını da azaltacak, kullanılan enerjiden büyük
ölçüde tasarruf sağlayacaktır.
Örneğin kullanılmış kağıdın
tekrar kağıt imalatında kullanılması hava kirliliğini % 74-94, su kirliliğini
%35, su kullanımını % 45 azalttığı ve bir ton atık kağıdın kağıt hamuruna
katılmasıyla 8 ağacın kesilmesi önlenebilmektedir.
Diğer yandan, yukarıda
bahsedildiği gibi geri dönüşümün amaçlarından biride bertaraf edilecek katı
atık miktarlarının azaltılması nedeni ile çevre kirliliğinin önemli ölçüde
önlenmesi de sağlanacaktır. Özellikle katı atıkları düzenli bir şekilde
bertaraf edebilmek için yeterli alan bulunmayan ülkeler için katı atık
miktarının ve hacminin azalması büyük bir avantaj sağlar.
Sağlıklı bir geri
dönüşüm sisteminin ilk basamağı ise bu malzemelerin kaynağında ayrılması sureti
ile toplanmasıdır.
Geri dönüştürülebilir nitelikteki bu atıklar normal çöple
karıştığında bu malzemelerden üretilen ikincil malzemeler çok daha düşük
nitelikte olmakta ve temizlik işlemlerinde sorunlar olabilmektedir. Bu yüzden geri
dönüşüm işleminin en önemli basamağını kaynakta ayırma ve ayrı toplama oluşturmaktadır.
Geri dönüşüme olan ihtiyacın başlamasında savaşlar nedeniyle ortaya çıkan
kaynak sıkıntıları etkili olmuştur. Büyük devletler, İkinci Dünya Savaşı
sırasında ülke çapında geri dönüşümle ilgili kampanyalar başlatmışlardır.
Vatandaşlar özellikle metal ve fiber maddeleri toplama
konusunda teşvik edilmişlerdir. ABD'de geri dönüşüm işlemi yurtseverlik
anlayışında çok önemli bir yer edinmiştir. Hatta savaş sırasında oluşturulan
kaynak koruma programları, doğal kaynakları kısıtlı bazı ülkelerde (Japonya
gibi), savaş sonrası da devam ettirmiştir.
Geri
Dönüşümün Önemi
1.Doğal
kaynaklarımızın korunmasını sağlar.
2.Enerji
tasarrufu sağlamamıza yardım eder.
3.Atık
miktarını azaltarak çöp işlemlerinde kolaylık sağlar.
4.Geri
dönüşüm geleceğe ve ekonomiye yatırım yapmamıza yardımcı olur.
Geri
Dönüşebilen Maddeler
Demir • Çelik • Bakır • Aliminyum •
Kurşun • Piller • Kağıt • Plastik • Kauçuk • Cam • Motor yağları • Atık yağlar
• Akümülatörler • Araç lastikleri • Beton • Röntgen filmleri • Elektronik
atıklar • Organik atıklar
Geri Dönüşümde Yasal
Mevzuat
Ülkemizde geri dönüşüm; Çevre Kanunu ve bu kanuna istinaden
çıkarılan yönetmeliklerle düzenlenmektedir.
Bu yönetmelkikler aşağıda sıralanmıştır:
Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolu Yönetmeliği (APAK)
Ambalaj Atıkları Kontrolü Yönetmeliği
Poliklorlu Bifenil ve Poliklorlu Terfenillerin Kontrolü
Hakkında Yönetmelik
Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği
Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği
Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği
Geri
Dönüşüm Sisteminin Basamakları
1.Kaynakta ayrı toplanması; Değerlendirilebilir
nitelikli atıkların oluştukları kaynakta çöple karışmadan ve kirlenmesine izin
verilmeden ayırarak toplanması.Bu şekilde bu tür atıkların diğer çöplerle
karışmadan ayrı toplanması geri dönüşüm basamaklarında zamandan tasarruf
sağladığı gibi kirlenmesinin önlenmesi ile ayrıca yıkanmasına gerek
kalmayacaktır. Buda yeniden yıkanmasına engel olacağından sudan da tasarruf
sağlanmış olacaktır.
2.Sınıflama; Bu işlem kaynağında ayrı
toplanan malzemelerin cam, metal plastik ve kağıt bazında sınıflara ayrılmasını
sağlayacaktır. Bu sınıflama değerlendirilecek çöplerin ayrı ayrı olarak geri
dönüşüm tesislerine ulaştırılması sağlanacaktır. Kaynağında sınıflama
yapılmadan toplanan çöpler ana çöp alanlarına taşınarak bu bölgelerde
ayrıştırılarak yeniden değerlendirilme işletmelerine taşınacaktır. Kaynağında
sınıflara ayrılması zaman, nakliye ve işçilikten tasarruf yapılmasını
sağlayacaktır.
3.Değerlendirme; Temiz ayrılmış kullanılmış
malzemelerin ekonomiğe geri dönüşüm işlemidir. Bu işlemde malzeme kimyasal ve
fiziksel olarak değişime uğrayarak yeni bir malzeme olarak ekonomiye geri
döner.
4.Yeni ürünü ekonomiye kazandırma; Geri
dönüştürülen ürünün yeniden kullanıma sunulmasıdır.
Geri
dönüşüm metotları
Geri dönüştürme metodları her
malzeme için farklılık göstermektedir:
Alüminyum:
Atık alüminyum küçük parçacıklar
halinde doğranır. Daha sonra bu parçalar büyük ocaklarda eritilerek, dökme
alüminyum üretilir. Bu sayede atık alüminyum, saf alüminyum ile neredeyse aynı
hale gelir ve üretimde kullanılabilir. Alüminyumun geri kazanımıyla; enerji
tüketiminde azalma % 95, hava kirliliğinde azalma % 90, su kirliliğinde azalma
% 97, baca gazı kirletici emisyonunda azalma % 99 oranında olur ve boksit
cevherinde korunmuş olur. Bir kilogram alüminyum kutu geri kazanıldığında; 8 kg
boksit madeni, 4 kg kimyasaln madde, 14 kW/sa elektrik enerjisi kullanımı
korunmuş olur. On adet alüminyum içecek kutusu geri kazanıldığında, 100 kW/sa
bir lambanın 35 saatte veya bir TV’ nin 30 saatte harcadığı elektrik enerjisi
korunmuş olur. Bir ton kullanılmış alüminyumdan alüminyum üretilirse; 1300 kg
boksit bakiyesi, 15000 litre soğutma suyu, 860 litre prosesn suyu, 2000 kg CO2
ve 11 kg SO2 emisyonu daha az oluşur.
Beton: Beton parçalar, yıkım alanlarından
toplanarak kırma makinalarının bulunduğu yerlere getirilir. Kırma işleminden
sonra ufak parçalar, yeni işlerde çakıl olarak kullanılır. Parçalanmış beton,
eğer içeriğinde katkı maddeleri yoksa yeni beton için kuru harç olarak da
kullanılabilir.
Kağıt: Kağıt öncelikle kağıt çamurunun
hazırlanması için, su içerisinde liflerine ayrılır. Eğer gerekirse içinde lif
olmayan yabancı maddeler için temizleme işlemine tutulur. Mürekkep ayırıcı
olarak, sodyum hidroksit veya sodyum karbonat kullanılır. Daha sonra hazır olan
kağıt lifleri, geri dönüşmüş kağıt üretiminde kullanılır. Kağıt, insanlığın
önemli ihtiyaç maddelerinden biri olup, kağıt sanayinin gelişmesi bir ülkenin
sanayi ve kültürel gelişmişlik düzeylerinin belirleyici etmenlerinden biri
olarak kabul edilmektedir. Atık kağıt sürekli olarak geri kazanılamaz. Eğer,
belirli miktardaki kağıt sürekli olarak geri kazanılırsa, son kullanılma
limitlerine çok kısa bir süre içinde ulaşılır. Her geri kazanımda, liflerin
boyu kısalır ve liflerin yapışması için yardımcı maddeler ilave edilmeden yeni
kağıt üretilemez.
1 ton kullanılmış kağıt çöpe atılmayıp geri
dönüştürüldüğü ve kağıt üretiminde tekrar kullanıldığı zaman;
-12400 m3 havadaki sera gazı olan
karbon dioksitin bertaraf edilmesi,
-12400 m3 oksijen gazının üretilmeye
devam etmesi,
-34 kişinin oksijen ihtiyacını
sağlayan 17 yetişkin ağacın korunması,
-Ayda 3 ailenin tükettiği 32 m3 su
tasarrufu,
-Kış aylarında ısınma amacı ile iki
ailenin tüketeceği 1750 litre fuel-oil tasarrufu,
-2,4 m3 çöp depolama alanından tasarruf,
-20 ailenin bir ay süreyle
tüketeceği 4100 kW/sa elektrik enerjisinden tasarruf edilebilmesi mümkündür.
Plastik: Plastik atıklar öncelikle cinslerine göre
ayrılarak geri dönüşüm işlemine tabi tutulur. Cinslerine göre ayrılan geri
dönüşebilir plastik atıklar, kırma makinalarında kırılıp küçük parçalara
ayrılır. İşletmeler bu parçaları direkt olarak belli oranlarda, orijinal
hammadde ile karıştırarak üretim işleminde kullanabildiği gibi; tekrar eritip
katkı maddeleri katarak ikinci sınıf hammadde olarak da kullanabilir.
Cam: Camın bileşimine giren üç grup madde
vardır. Bunlar cam haline gelebilen oksitler, eriticiler ve stabilizatörler
denilen maddelerdir. Şişe, kavanoz, cam bardak, vazo ve diğer cam atıklar
toplama kutularında veya atığın oluştuğu yerlerde ayrı toplanır ve bu atıklar
renklerine göre ayrılarak geri dönüşüm tesislerine verilir. Burada atık ve
katkı maddelerinden ayrılır. Cam maddeler kırılır ve hammadde karışımına
karıştırılarak eritme ocaklarına dökülür. Kırılan cam, beton katkısı ve
camasfalt olarak da kullanılmaktadır. Camasfalta %30 civarında geri dönüşmüş
cam katılmaktadır. Cam, sonsuz bir döngü içinde geri dönüştürülebilir,
yapısında bozulma olmaz.
Camın Geri dönüştürülmesiyle Sağlanan Tasarruf
• Enerji tüketiminde azalma %25
• Hava Kirliliğinde azalma %20
• Maden atığında azalma %80
• Su Tüketiminde azalma %50
• Korunan doğal kaynaklar: kum,
soda, kireç
Aküler Ve Piller: Evlerde, işyerlerinde,
ulaşımda ve sanayide kullanılan bir çok alet ve ekipmanda pil kullanılmaktadır.
Atık piller; kağıt, metal ve cam gibi atıklara göre daha az hacme sahip
olmalarına rağmen, onlardan binlerce kat fazla doğal yaşama ve insanlığa
zararlı ağır metaller içerirler. Atık haldeki piller ayrı bir yerde (naylon
torba, kutu, kavanoz, vs.) biriktirilerek atık pil toplama kutularına atılmalı
veya satın alındığı yere geri götürülmelidir. Atık piller uzun süre muhafaza
edilmemelidir. Aküler ise daha çok araçlarda olmak üzere yine bir çok alanda
kullanılmaktadır. Atık akümülatörleri değiştirirken eskisini, akümülatör
ürünlerinin dağıtım ve satışını yapan işletmeler ve araç bakım-onarım yerlerini
işletenlerin oluşturduğu geçici depolama yerlerine ücretsiz teslim edilebilir.
Tüketici olan sanayi kuruluşlarının üretim süreçleri sırasında kullanılan
tezgah, tesis, forklift, çekici ve diğer taşıt araçları ile güç kaynakları ve
trafolarda kullanılan akümülatörlerin, atık haline geldikten sonra üreticisine
teslim edilene kadar fabrika sahası içinde sızdırmaz bir zeminde doksan günden
fazla bekletilmemsi gereklidir.
Lastikler: Lastikler araç altından söküldükten
sonra "kullanılmış lastik" ya da "ömrünü tamamlamış lastik"
olurlar. Çevrede zor ayrışır olmaları, atık lastiklerin önemli bir çevre
problemi olmalarının asıl nedeni değildir. Ne kadar zor ayrışsalar da atıklar
tabiatta sonunda ortadan kaldırılabilmektedir. Buna yakma ile destek de
olunabilmektedir. Ancak, üretilen atık lastiklerin çok önemli miktarlarda
olması bu atıkların giderilmesindeki en önemli yönü ortaya koymaktadır. Atık
lastiklerin yeniden kaplama, geri kazanma, enerji elde edilmesi, atık deposunda
depolama ve ihracat yöntemleri ile bertaraf edilmektedir. Hurda lastiklerin
yığıldığı yerlerde önemli 2 çevre zararı söz konusu olmaktadır. Bunlar: Bu
yığınlarda meydana gelen şiddetli yangınlar ve bu yığınlarda rahatça çoğalma
fırsatı bulan böcekler nedeniyle toplum için oldukça tehdit edici hastalıkların
yayılma ihtimalleridir. Özellikle kamyon ve iş makinasi lastikleri kaplama yolu
ile geri dönüştürülmektedir.
Röntgen Sularından Gümüş Geri Dönüşümü: Resmi ve
özel hastanelerde kullanılan röntgen makinelerinden çıkan röntgen suları, n,
matbaalardan, fotoğrafçılarıdan kaynaklı atık fotoğrafik banyo suları(röntgen
suları), röntgen ve matbaa filmlerinden Gümüş geri kazanımı mümkündür. Bu
işyerlerinden yıllardır büyük miktarlarda kanalizasyon sularına karıştırılan ve
atık olarak değerlendirilen bu sular, son yılarda Çevre Ve Orman Bakanlığı’ndan
lisans almış firmalar tarafından toplanmaktadır.
Bu işyerlerindeki çevreye duyarlı
yöneticilerin duyarlılıkları ve çevre denetimi görevi yapan denetmenlerin
telkinleriyle doğaya atılan bu sular lisanslı firmalara tarafından toplanarak
gümüş kazanılması sağlanmaktadır. Bu dönüşü gerçekleştiren işletmeler atık
sulardan ülkemizin kar etmesini sağlamaktadırlar. Bu geri dönüşüm döngüsünün etkin
hale gelmesinde özellikle hastane yetkililerine ve röntgen teknisyenlerine
büyük görevler düşmektedir. Bu atık sulerın ve atık malzemelerin lisansı
olmayan işletmelere verilmemesi gerekmektedir.
Atık Altın Parça Ve Tozlarının Geri Dönüşümü: Kuyumcu atölyelerinde
(bilezik atölyeleri, tamir atölyeleri v.b) kuyumcu tamircilerden ve küçük çaplı
atölyelerden altının işlenmesi sırasında yere dökülen, parlatma ve
temizleme esnasında oluşan artık altın tozları piyasada yer
ve cila ramadı olarak tanımlanmaktadır. Kuyumcu atölyelerinde, oluşan ayak
ramadı ve cila ramadından Altın ve Gümüş’ü saf olarak elde edilmesi işlemleri
iki metodla yapılmaktadır.
a)Ergitme(Kal Yöntemi): Gelen
ramat (cila veya yer ramadı olsun) içindeki organikler önce bir tavada yakılarak
içindeki yabancı maddeler kül haline getirilir. Katı kısım, erimeyi
kolaylaştırması açısından üzerine belirli oranlarda kurşunoksit,
karbonat ve boraks ve kurşun indirgeyici ilavesi yapılarak eritme
ocaklarında 1000-1100 derecede potalarda ergitilerek malzeme içindeki
altın ve gümüş, indirgenen metalik kurşun bünyesinde toplanır. Ağırlığından ve
yoğunluk farkından dolayı metalik kurşun, altın ve gümüş içeren karışım
sıcak iken pik pota içine dökülerek soğuması beklenir. Beklenen malzeme
iki fazdan oluşur biri curuf fazı diğeride kurşun fazı olmak üzere
iki fazdan oluşmaktadır. Kurşun fazı kal ocağına alınır 800-850 derece
arasında kurşun buharlaştırılarak gümüş ve altın külçe halinde alınır. Curufta
çok az miktarda kalan altın ve gümüş değerlendirmek üzere saklanır.
b)Flotasyon(Kral Suyu): Ramatlar
kapalı kaplarda işletmeye getirilerek ve içerisindeki organik atıklardan
kurtulmak için tavalara serilerek yakılır. Kül haline getirilir. Kül
içerisindeki altını almak için kral suyu (3Hacim Hidroklorik
Asit 1 hacim Nitrik Asit) hazırlanmaktadır. Kral suyunda kaynatılarak
altın sıvı içerisinde Altınklorür halinde çözündürülür. Sıvı içine alınan
altın sıvısı kuruluğa kadar buharlaştırılır. Mümkün mertebe sıvı
buharlaştırılarak azaltılır daha sonra süzülerek demir sülftat veya başka
indirgenler kullanılarak altın indirgenir bol su ile yıkanır. Yıkanan altın
çelik veya bakır bir kapın içinde kurutulup isteğe göre toz altın veya külçe
altın olarak değerlendirilir.
GERİ
DÖNÜŞÜMÜN YARARLARI
Üzerinde uzlaşmaya varılan geri
dönüşüm tanımlarından birisi de, "doğal kaynakların en verimli şekilde
kullanılmasını sağlayacak, gelecek kuşaklara potansiyel kaynakların mümkün
olabilen en fazla miktarını bırakabilecek en önemli atık yönetim biçimi
olduğudur.
Tabii kaynakların sınırsız olmadığı, dikkatlice kullanılmadığı takdirde bir gün bu kaynakların tükeneceği şüphesizdir. Kaynak israfını önlemenin yanında, hayat standartlarını yükseltme çabaları ve her an ortaya çıkabilen enerji krizleri ile bu gerçeği gören gelişmiş ülkeler atıkların geri kazanılması ve tekrar kullanılması için yöntemler aramış ve geliştirmişlerdir. Aynı gerçeğin ışığı altında Avrupa Birliği'ne üye ülkelerde atıkların geri kazanılması şartını getirmiştir. Ülkemizde de Çevre ve Orman Bakanlığı'nca çıkartılan yönetmeliklerle belli başlı bazı atıkların geri kazanılması ile ilgili yasal düzenlemeler tamamlanmış olup daha çok uygulama sıkıntıları yaşanmaktadır.
Kalkınma çabasında olan ve ekonomik zorluklarla karşı karşıya bulunan ülkemizin de, tabii kaynaklarından uzun vadede ve maksimum bir şekilde faydalanabilmesi için atık israfına son verilmesi, ekonomik değeri olan maddeleri geri kazanma ve tekrar kullanma yöntemlerini araştırmamız gerekmektedir.
Demir, çelik, bakır, kurşun, kağıt,
plastik, kauçuk, cam gibi maddelerin geri kazanılması ve tekrar kullanılması,
tabii kaynaklarımızın tükenmesini Önleyeceği gibi, ülke ihtiyaçlarını
karşılayabilmek için ithal edilen hurda malzemeye ödenen döviz miktarını da
azaltacak, kullanılan enerjiden büyük Ölçüde tasarruf edilecektir. En az
yukarıda sayılanlar kadar önemli olan diğer bir husus da uzaklaştırılacak katı
atık miktarlarındaki büyük azalma ve dolayısıyla çevre kirliliğinin büyük
ölçüde önlenmesidir.
Doğal kaynaklarımız korunur. Kullanılmış ambalaj ve benzeri değerlendirilebilir atıkların bir hammadde kaynağı olarak kullanılması, yerine kullanıldığı malzeme için tüketilmesi gereken hammaddenin veya doğal kaynağın korunması gibi önemli bir tasarrufu doğurur. Doğal kaynaklarımız, dünya nüfusunun ve tüketimin artması sebebi ile her geçen gün gittikçe azaldığından mutlaka daha verimli kullanılması gerekmektedir.
Doğal kaynaklarımız korunur. Kullanılmış ambalaj ve benzeri değerlendirilebilir atıkların bir hammadde kaynağı olarak kullanılması, yerine kullanıldığı malzeme için tüketilmesi gereken hammaddenin veya doğal kaynağın korunması gibi önemli bir tasarrufu doğurur. Doğal kaynaklarımız, dünya nüfusunun ve tüketimin artması sebebi ile her geçen gün gittikçe azaldığından mutlaka daha verimli kullanılması gerekmektedir.
Enerji tasarrufu sağlanır. Geri dönüşüm sırasında uygulanan fiziksel ve
kimyasal işlem sayısı, normal üretim işlemlerine göre daha az olduğu için, geri
dönüşüm ile malzeme üretilmesinde önemli bir enerji tasarrufu sağlanır. Geri
dönüşüm ile tasarruf edilen enerji miktarı atık cins ve bileşimine bağlı olarak
değişmektedir. Örneğin bir alüminyum kutunun geri dönüşümü ile %90, kağıdın
geri dönüşümü ile %60 oranında enerji tasarrufu sağlandığı bir çok uzman
tarafından ifade edilmektedir.
Atık miktarı azalır. Geri dönüşüm sayesinde çöplüklere daha az atık
gider ve buna ek olarak bu atıkların taşınması ve depolanması kolaylaşır, çünkü
artık daha az çöp alanı ve daha az enerji gerekmektedir.
Geri dönüşüm ekonomiye katkı sağlar. Geri dönüşüm üretim süreçlerine
hammadde girdisi sağlamanın yanında, geri dönüşümlü malzemelerin dayanıklı,
uzun ömürlü ve daha ucuz olmaları nedeniyle hane ekonomisine ama makro ölçekte
ülke ekonomisine katkı sağlamaktadır.
Geri dönüşüm çevrenin korunmasına katkıda bulunur. Çöp her aşamada
doğaya ve sağlığa tehdit oluşturduğundan, sürdürülebilir atık yönetimi yada
çöpün azaltılması ve kontrollü olarak bertaraf edilmesi çevrenin kirlenmesini
önler. Kesilmeyen ağaçlar, deşilmeyen topraklar artar, madencilikten
kaynaklanan çevre kirliliği ve doğa tahribi önemli ölçüde azalır. Örneğin: bir
ton atık kağıdın kağıt hamuruna katılması 4 ton odunun yani belki de en az on
senede yetişebilecek 12 cm. çapında 20 ağacın kesilmesini önlüyor.
GERİ DÖNÜŞÜM ÇEVREYE YARAR SAĞLAR
- Doğanın ancak birkaç yüzyılda hatta birkaç
binyılda (5000 yıla kadar) tümüyle yok edebildiği atıkların doğaya terk
edilmesini önler.
- Plastik, metal, cam ve kâğıt geri dönüşümde
elektrik tasarrufu sağlanır.Örneğin bir metal kutunun hammaddeden
üretilmesi için tüketilecek elektriğin 100 birim olduğunu varsayılırsa,
kullanılmış metal kutudan üretilecek yeni metal kutu için tüketilecek elektriğin
5 birime kadar düştüğü görülecektir. Bu ürettiği ve dolayısıyla tükettiği
elektriğin yaklaşık yarısını (%50) havayı büyük miktarlarda karbon
bileşikleriyle karbon dioksit ve karbon monoksit gibi) dolduran termik
santrallerden sağlayan Türkiye için oldukça önemli bir noktadır.
GERİ DÖNÜŞÜM EKONOMİ'YE YARAR SAĞLAR
- Atıkların bir köşeye atılıp çürümeye terk
edilmesi yerine ekonomiye dönüşünü sağlar.
- Hammadde üretiminde elektrik tasarrufu
sağlayarak işletmeleri daha karlı kılar.
- Belediyelerce işletilen geri dönüşüm tesisleri
belediyelere azımsanamıyacak miktarda nakit girişi sağlamaktadır.
- Ambalaj atıklarının yaygın geri dönüşümünde ise
firmaların ambalaj giderleri büyük ölçüde düşeceğinden özellikle
tüketiciye yansıyan fiyatlarda belli bir düzeye kadar düşüşler
görülebilir.
- Kimi geri dönüşümlü malzemenin hammaddesi
Türkiye'de bulunmadığından yurtdışından ithal edilmektedir.
- Geri dönüşümlü malzemelerin yapıldığı toprak
kaynaklı hammaddeler uzaklardan değil, doğrudan üretimin yapıldığı
kentlerden toplanacağından hammaddelerin ulaşım giderleri büyük oranda
düşer.
GERİ DÖNÜŞÜM KENTSEL EKOLOJİ'YE YARAR SAĞLAR
- Geri dönüşümün belediyeye yapacağı ekonomik
katkı özellikle temizlik işlerinin niteliğinde yükselişe neden olur.
- Geri dönüşümlü atıkların her gün toplanma
zorunluluğu olmadığından her gün toplanması gereken atık miktarı azalır,
bu atıkların daha düzenli toplanmasını sağlar
- Kentin değerli arazilerinin çöplük olarak
kullanılmasının önüne bir ölçüde geçilebilir. Daha az sayıda çöplük, daha
az noktada etrafta uçuşan naylonlar, daha az noktada iğrenç kokular
demektir.
- Bir kentte geri dönüşüm uygulamasının
yapılması, o kentteki plajlarının ya da marinalarının mavi bayrağa sahip
olabilmesi için o plaj da marina da atıkların ayrı ayrı toplanıyor olmaları
gerekir.
AB ÇEVRE POLITIKALARI
Avrupa Birliginin giderek daha
fazla önem verdigi çevre konusu, AB Müktesebatının en kapsamlı bölümünü
olusturmaktadır.
Temel ilkeler:
Çevre korumanın diger tüm Topluluk
politikalarına entegrasyonu (bütünleyicilik ilkesi)
Tüm AB Kurumlarının yüksek düzeyde
çevre korumasını hedeflemeleri
Zarar tam olarak ortaya çıkmadan
zararın önlenmesi
Çevresel zararın öncelikle
kaynagında önlenmesi
“Kirleten öder” ilkesi
Üye ülkeler kullandıkları ambalaj
miktarı ve bu miktarın ne
kadarının geri kazanıldığı ve geri
dönüsümlü olduğuna ilişkin
verileri Avrupa Komisyonu’na sunmak
zorundadırlar. Bu veriler cam, plastik, kağıt, metal, ahşap, ve diğer ambalaj
malzemeleri için ayrı olmalıdır.
Belçika
Belçika
Fedaral hükümeti bazı ambalaj türleri için”yeşil vergi” teklif etti. Bu vergi
tek kullanımlık plastik poşetler için sunuldu. Biyobozunabilir ve tekrar
kullanılabilir olanlar vergi kapsamına dahil edilmedi.
İrlanda
Plastik
torba vergisi
Vergiden
sonra çöp tenekelerinde daha az çöp olduğuna dair bir çalışma bulunmamaktadır.
Kağıt
torbalar daha ağır oldukları ve daha çok yer kapladıkları için İrlanda’ daki
perakendeciler torba sevkiyatını 10 kat artırmak zorunda kalmışlardır.
Bazı
veriler İrlanda da plastik poset tüketiminin % 90 azaldığını göstermektedir.Fakat
bu vergiyle beraber çöp torbalarının satışı % 250 – 500 arası artmıstır. Bu
torbalar standart torbalardan daha agırdır. Bu nedenle toplam plastik tüketimi
azalmamış, artmıstır.
Polonya
Kasım
2007 Lódz İl meclisinin karar taslağı: Tek
kullanımlık
plastik torba yasağını hayata geçirmek; ama
teklif
anayasaya aykırı olarak degerlendirildi ve kabul
görmedi.
İtalya
2010’dan
itibaren geleneksel plastik poşetlerin
yasaklanmasını
öngören tasarı 2006’da kabul edilmedi.
İspanya
Tüm
ambalaj endüstrisini ve plastik poşetleri etkileyecek İspanya kanun tasarısı
bulunmaktadır.
İspanya
plastik kanunun revize edilmesi. ( Tekrar
kullanılabilir
poşetlerin promosyonu ve tek kullanımlık
olanların
tekrar kullanılabilir olanlarla değiştirilmesi)
Bulgaristan
Bulgaristan’daki
poşete vergi koyma planı uygulanmamıştır.
İsveç
Çevre
Koruma Ajansı yasaklamak değil geri dönüştürmeyi teşvik ediyor.
Portekiz
Agustos
2007 tarihinde tüketicilere verilen bütün plastik
poşetlerin
üzerinde vergi olması konusunda bir kararname
taslağı
teklif edildi.
APIP
(Portekiz Plastik Vakfı) bu konuda hemen müzakerelere
başladı.
Bu girişim sonucu hükümet eko vergi konusunu
durdurdu.
Şu an
Portekiz hükümeti yeni bir teklif hazırlama sürecine
girdi.
APIP ve
film üreticileri, vatandaşların duyarlılığını artırmak
için
plastiklerin yararlarını anlatan bir kampanya
başlatacaklar.
Türkiyedeki
Geri Dönüşüm Uygulamaları
•
Niğde Belediyesinin ve birliğe üye diğer
belediyelerin çöplerinin düzenli, çevre sağlığına ve temizliğine uygun olarak
depolanmasını sağlayacak tesisin yaklaşık maliyeti, 6 milyon TL. Bir yıl
içerisinde tamamlanması hedeflenen tesisin yapım sözleşmesi firma yetkilileri
ve Niğde Belediye Başkanı Faruk Akdoğan tarafından geçtiğimiz aylar içerisinde
karşılıklı imzalanmıştır.
Dünyadaki Geri Dönüşüm Uygulamaları
•
Yılda 500 Milyar Poşetin Üretilmesi ve Doğaya
Karışımlarının 400 Yıl Sürmesi Birçok Ülkeyi Harekete Geçirdi. Dünya Genelinde
Her Bir Dakikada 1 Milyon Poşetin Çöpe Atılması Nedeniyle Tayvan, Kenya ve
Fransa Hükümetleri Poşet Kullanımına Yasak Getirdi.
•
POŞET DAĞITILIYOR: "Bunların çoğunluğu çöpe gidiyor.
Torbaların doğaya karışması 400 yılı bulurken, ülkede kullanılan naylon
poşetlerin çok az bir kısmı geri dönüşme gidiyor. Geri kalanıysa, katı
atıklarla birlikte çöp olarak toplanıyor."
•
Geri kazanılamayan plastik poşetler su kaynakları ve
çöp sahalarında önemli yer kaplıyor. Özellikle atık maddeden üretilen siyah
torbalar, insan sağlığını tehdit ediyor.
•
Türk Gıda Kodeksi'ne göre, gıda maddelerinin
hijyenik olmadan dönüştürülen koyu renkli torbalarda taşınması ve muhafaza
edilmesi yasak.
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)